ارائه دو طرح جامعه‌محور دو عضو هیئت علمی دانشکده علوم پایه دانشگاه لرستان

دو عضو هیئت علمی گروه زمین‌شناسی دانشکده علوم پایه دانشگاه لرستان، طرح برون دانشگاهی و جامعه‌محور خود را در نشست‌های جداگانه ارائه کردند.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه لرستان، دکتر رامین ساربخانی و دکتر آرتیمس قاسمی اعضای هیئت علمی گروه آموزشی زمین‌شناسی هر کدام به صورت جداگانه طرح برون دانشگاهی با دستگاه‌های اجرایی بیرون از دانشگاه داشتند که بعد از اتمام طرح خویش، با هماهنگی حوزه معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه لرستان و نظارت رضا آساره، رئیس گروه ارتباط با صنعت و کار آفرینی این دانشگاه در سالن جلسات دانشکده علوم پایه به ارائه دستاوردهای علمی و پژوهشی طرح مربوطه، پرداختند.

در این نشست‌ها که دکتر رضا بیراوند معاون پژوهشی دانشکده علوم پایه و تعدادی از اعضای هیئت علمی و دانشجویان نیز حضور داشتند، نامبردگان به ارائه طرح خود پرداختند.

برخی مهم‌ترین نکات این طرح‌ها به شرح ذیل است:

الف) عنوان طرح: بررسی نقش طرح‌ها و تأسیسات توسعه منابع آب بر صنعت گردشگری؛ دکتر امین ساریخانی.

لرستان؛ مطالعه موردی سد ایوشان.

این پروژه با همکاری مشترک دانشگاه لرستان و گروه تحقیقات کاربردی شرکت آب منطقه‌ای استان لرستان همچنین با پشتیبانی و حمایت دبیرخانه شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری به انجام رسیده است.

سد ایوشان تقریباً در 60 کیلومتری شرق خرم آباد در روی رودخانه هُرّو به عنوان یک طرح عمرانی درآمدزا، نقش مؤثری در شکوفایی و رونق اقتصادی استان دارد.

تحقیق حاضر به بررسی و نقش طرحهای توسعه منابع آب بر صنعت گردشگری استان لرستان می‌پردازد.

در این راستا سعی گردیده است با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تهیه نقشه های مربوطه به ارزیابی معیارهای طبیعی و گردشگری و ارزیابی توان اکولوژیک منطقه سد ایوشان پرداخته شود.

سپس به منظور ارزیابی و تعیین نقش طرحهای توسعه آب بر گردشگری، سعی گردیده است با استفاده از "مدل استراتژیک "SWOT راهبردهایی جهت توسعه گردشگری آبی ارایه گردد و نیز تبیینی کامل از روند گردشگری استان با توجه به نظریه های جهانگردی باتلر و شاخص رنجش داکسی صورت پذیرفته است. در نهایت پتانسیلها و قابلیتهای توسعه گردشگری در حاشیه سد ایوشان ارائه گردیده است.

نتایج مدل ارزیابی اکولوژیک کاربری توسعه گردشگری در منطقه سد ایوشان، حاکی از پتانسیل بالاتر منطقه برای گردشگری گسترده در نواحی اطراف سد ایوشان است. از نظر مدل باتلر و شاخص داکسی، وضعیت فعلی سد ایوشان از لحاظ جذب گردشگر مراحل اکتشاف و مشارکت باتلر و علاقه مندی داکسی را طی کرده و اکنون در آغاز مرحله توسعه در مدل باتلر و بیتفاوتی درشاخص داکسی قرار دارد. مدل استراتژیک SWOT بیانگر این مطلب است که بالاترین در بین نقاط قوت مربوط به عامل "نزدیکی منطقه به شهر خرم آباد و امکان استفاده از زیرساختهای موجود در این شهر"است و در بین فرصتهای شناخته شده در منطقه عامل "ایجاد اشتغال مستقیم و غیر مستقیم و کارآفرینی برای جمعیت جوان و کاهش نرخ بیکاری در منطقه دارای اهمیت بیشتر است.

بالا بودن مجموع امتیاز نقاط قوت و فرصتهای پیشرو نشاندهنده توانمندیهای بالای منطقه در زمینه توسعه گردشگری سد میباشد. جاذبه های گردشگری منطقه سد ایوشان شامل 1- جاذبه های طبیعی حاشیه سد ایوشان شامل روستاهای گلستان، بگرضا و کیکمدر؛ غارهای موجود در بالادست سد، استخر طبیعی شاپور سوم، کوه قارون، آبشار اطراف 2- جاذبه های تاریخی : تپه های باستانی گلمسوز، کاوراوی و سیل کیو-بگ رضا می‌باشد از پتانسیلهای موجود در حوضه آبخیز ایوشان میتوان وجود بارندگی و اقلیم مناسب در حوضه، دسترسی آسان و راحت به ساختگاه سد، فاصله مناسب با مراکز اصلی حمل و نقل و مراکز گردشگری مهم استان، وجود مناظر و روستاهای زیبا در مسیر منتهی به سد از جمله روستاهای ایوشان، آبستان، گلدره، وجود پرندگان مهاجر در حاشیه سد و دارا بودن پتانسیل لازم برای بوم گردی به دلیل بکر بودن منطقه و.... را نام برد. همچنین برخی از قابلیتهای توسعه گردشگری در حاشیه سد ایوشان عبارتند از جاذبه های مبتنی بر استفاده از آب، ورزشهای محلی، ایجاد مکانهای غذاخوری کنار ساحل و ایجاد مجموعه ورزشهای آبی، مسیر پیاده روی، رستوران، کافی شاپ، و فروشگاه صنایع دستی، و مجتمع مسکونی و هموارسازی محدوده اطراف سد ایوشان، جهت ایجاد محیط اقامتی برای گردشگران است.

منطقه سد ایوشان به دلیل اینکه یکی از بهترین و خنکترین مناطق استان میباشد و با قرار گیری در کنار جاده سراسری تهران - خوزستان، در فاصله تقریباً مساوی بین سه شهر بزرگ لرستان یعنی خرم آباد، بروجرد و دورود، در نزدیکی جاذبه های عمده گردشگری لرستان همچون سد ایوشان و چشمه های اطراف کوه ازگنه، قارون، پریز، اشترانکوه و... لذا مناسب برای احداث شهرک گردشگری است .

در نهایت با توجه به یافته های پژوهش، سد ایوشان پتانسیلهای لازم و کافی برای سرمایه گذاری گردشگری را دارا میباشد.

لذا باید در یک اقدام منسجم و بدون تردید، سعی در ایجاد تبلیغات بیشتر به منظور جذب سرمایه گذار و گردشگر، نگهداری گردشگر در منطقه، رفع موانع موجود برای سرمایه گذاران و تسریع روند اداری موجود و متعاقب آن رونق اقتصادی، اجتماعی و.... شود.

ب) عنوان طرح: بررسی بازه‌های رودخانه‌های استان لرستان با استفاده از شاخص‌های کیفی، آلودگی و هوش مصنوعی؛ مطالعه موردی رودخانه کشکان؛ دکتر آرتمیس قاسمی.

این پروژه با همکاری مشترک دانشگاه لرستان وگروه تحقیقات کاربردی شرکت آب منطقه ای استان لرستان همچنین با پشتیبانی و حمایت دبیرخانه شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری به انجام رسیده است.

حوضه آبریز رودخانه کشکان در ناحیه جنوب غربی ایران در استان لرستان واقع شده است و سرچشمه اصلی رودخانه کرخه میباشد. شاخه های متعددی به آن اضافه میشود و در محل دوآب ویسیان با رودخانه خرم آباد تلاقی مییابد و در ادامه مسیر به موازات جاده خرم آباد پلدختر جریان می یابد. این رودخانه از دو سوی مسیر شاخه های متعددی را دریافت می‌کند.

رودخانه ها به عنوان يكي از شريان هاي مهم بقاي محيط زيست ، طي دهه های اخير به شدت مورد تخريب انسانها قرار گرفته و اين موضوع مي تواند باعث نابودي حيات بشري و آلودگي هاي زيست محيطي شود. رودخانه ها به دلیل حمل پسابهای شهری، صنعتی و کشاورزی از آسیب پذیرترین منابع آبی هستند. یکی از روشهای بررسی کیفیت آبهای سطحی، استفاده از شاخص های کیفی و آلودگی آب میباشد. اولین قدم در تعیین کیفیت آب رودخانه ها، کسب آگاهی از تغییرات کیفی آب رودخانه ها در ابعاد زمان و مکان و همچنین مشخص نمودن منابع اصلی و انواع آلوده کننده های آب میباشد. در این راستا پژوهش اخیر به بررسی کیفی رودخانه کشکان با استفاده از شاخص ها، روش آماری و شبکه عصبی پرداخته شده است.

در این تحقیق برای بررسی آلودگی رودخانه کشکان از نظر کمی و کیفی( پارامترهای فیزیکی و شیمیایی) در فصل تر و فصل خشک در چندین دوره زمانی نمونه برداری و آنالیز شد. مقایسه نتایج به دست آمده برای رودخانه کشکان نشان داد که آب رودخانه کشکان در برخی ایستگاهها از نظر میزان الاینده های کشاورزی و پساب شهری و صنعتی در شرایط نامناسب قرار دارد. نتایج حاصله توسط شاخص های NSFWQI ، IRWQI ، WQI و روشهای آماری مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت به منظور مدلسازی پارامترهای اندازه گیری شده از شبکه عصبی استفاده شد. نتایج شاخص های بیانگر این مطلب است که در فصل خشک و تابستان همه ایستگاهها رودخانه کشکان از نظر کیفیت متوسط به وضعیت بد از بالادست به سمت پایین دست قرار دارند. مخصوصا ایستگاههای چم انجیر، ویسیان و افرینه در وضعیت بدتری قرار دارند.

همچنین بررسی کیفیت آب رودخانه با شاخصWQI بر اساس داده های اندازه گیری شده نشان میدهد که ایستگاههای تنگ سیاب، چمشک،آفرینه-چولهول، سیریان و برآفتاب از نظر کیفیت در رده بد قرار دارند و بقیه ایستگاهها در رده خوب قرار دارند.

بنابراین عمده‌ترین آلودگی رودخانه مورد بررسی مشکل ، ورود پسماندهای خانگی، صنعتی، نخاله‌های ساختمانی و فاضلاب شهری و صنعتی به این رودخانه است. از سال ۱۳۸۷، سازمانهای مرتبط ( آب منطقه ای استان لرستان، شهرداری خرم آباد و شهرهای در حاشیه رودخانه و سازمان حفاظت محیط زیست استان ) در حال ساماندهی پساب ها هستند اما همچنان وضعیت آن مطلوب نیست.

بنابراین باید با اجرای قوانین و مقررات سختگیرانه تر برای جلوگیری از تخلیه فاضلاب و پساب صنایع و زباله‌های شهری و روستایی و فضولات حیوانی دامداران به داخل رودخانه انجام شود و همچنین میبایست سازمان جهاد کشاورزی مقدارکودهای کشاورزی و سموم و آفت کشهای مورد استفاده توسط کشاورزان را در محصولات کنترل کند.